Едно од вообичаените искуства кај деца со аутизам е хиперсензитивност, исто така позната како сензорна чувствителност или сензорно преоптоварување. Преосетливоста се однесува на екстремен одговор на сензорни дразби, како што се звук, допир, вид, мирис или вкус, што може да биде поразително и вознемирувачко за децата со аутизам. Лицата со аутистичен спектар често имаат атипична сензорна обработка, што значи дека нивниот мозок различно ги толкува и реагира на сензорните информации. Додека децата со типичен развој можат лесно да се прилагодат на сензорниот влез, децата со аутизам може да се борат да ги регулираат своите сензорни искуства. Ова може да резултира со хиперсензитивност, каде што сетилните стимули стануваат засилени и поразителни. Преосетливоста кај аутизмот може да се манифестира на различни начини и да влијае на различни сетила. Некои вообичаени типови вклучуваат:
1. Аудитивна хиперсензитивност: Децата со аутизам може да бидат многу чувствителни на звуци што другите ги сметаат за нормални или толерантни. Секојдневните звуци, како правосмукалки, сирени, па дури и разговори, може да се чувствуваат како болно гласни или вознемирувачки,
2. Тактилна хиперсензитивност: Децата со аутизам може да имаат зголемена чувствителност на допир. Одредени ткаенини, ознаки на облеката, па дури и нежни допири може да се чувствуваат непријатно, иритирачки или дури и болно за нив.
3. Визуелна хиперсензитивност: силна светлина, треперењето на екраните или преполните визуелни средини може да бидат поразителни за децата со аутизам. Овие стимули може да предизвикаат визуелни нарушувања, преоптоварување на сетилата или дури и мигрена
4. Мирисна и вкусна хиперсензитивност: Некои деца со аутизам може да имаат зголемена чувствителност на мириси и вкусови, наоѓајќи одредени мириси или вкусови надмоќни или непријатни.
Преосетливоста може значително да влијае на секојдневниот живот на лицата со аутизам. Тоа може да доведе до зголемена анксиозност, стрес или повлекување од социјални ситуации за да се избегнат огромни сензорни искуства. Преосетливоста исто така може да влијае на концентрацијата, на спиење и целокупната благосостојба. Разбирањето и справувањето со хиперсензитивноста е од суштинско значење за поддршка на лицата со аутизам. Еве неколку стратегии кои можат да бидат корисни:
– Сетилни модификации: Развивањето на персонализирани сензорни модификации може да им помогне на поединците да управуваат со хиперсензитивноста. Ова вклучува вклучување на активности кои обезбедуваат сензорен влез и промовираат саморегулација, како што се активности со длабок притисок, играчки за треперење или смирување на сетилните простори.
– Модификации на животната средина: Создавањето сензорна средина може да направи значителна разлика. Ова може да вклучува намалување на нивото на бучава, користење на послабо осветлување, обезбедување визуелни распореди или знаци и нудење удобни опции за седење.
– Комуникација и застапување: Поттикнувањето на отворена комуникација и самозастапувањето може да ги поттикне лицата со аутизам да ги изразат своите сензорни потреби и да бараат поддршка кога ќе се соочат со огромни ситуации.
– Професионална терапија: Професионалните терапевти можат да обезбедат вредни насоки и интервентни стратегии за да им помогнат на лицата со аутизам да управуваат со хиперсензитивност и да развијат механизми за справување.
Севкупно, преосетливоста е чест аспект на аутизмот кој влијае на тоа како поединците ги обработуваат и реагираат на сензорните стимули. Со разбирање на хиперсензитивноста и имплементирање на соодветни стратегии, можеме да создадеме поинклузивни и поподдржувачки средини за лицата со аутизам. Преку свесност, прифаќање и насочени интервенции, можеме да им помогнеме на поединците со аутизам да напредуваат и да се движат во нивните сензорни искуства со поголема удобност и леснотија.
