Можеби ќе бидете изненадени, но многу истражувања покажале дека треба да се развијат само две многу специфични вештини за детето да развие свесност за пишаните зборови, а тоа се фонолошката свест и познавање на буквите од азбуката. Фонолошката свест е вештина која подразбира свесност на детето дека изговорените зборови, кои ги слуша и ги користи, се составени од звуци. Главните делови на зборовите се слогови и фонеми. Слоговите се делови од зборови составени од самогласки кои стојат до една или две согласки. На пример, зборот „тепих“ има два слога „те“ и „пих“. Фонеми, или звуци, се најмалите делови од изговорените зборови. Важно е да не се мешаат фонемите со буквите. Изговараме фонеми и пишуваме букви. Делењето на зборовите во слогови е многу полесно за малите деца отколку нивното делење на фонеми и дека игрите со римување генерално се полесни од игрите за кои на пример, детето бара „да го испушти последниот звук во еден збор“. Во продолжение ви пишувам предлози за игри кои развиваат чувство за зборови, слогови и звуци. Ви предлагам да започнете со едноставни игри, како што се оние базирани на слогови, рими и синтеза на глас. Кога ќе бидете сигурни дека детето лесно ги решава овие задачи, преминете на задачи кои вклучуваат прекршување на зборовите во звуци.
Учење за почеток, средина и крај
Ако детето изгледа несигурно, вежбајте со него да препознава зборови на почетокот, средината и крајот на реченицата, слогови и звуци на почетокот, средината и крајот на зборот. За почеток, осигурајте се дека детето ги разбира концептите на почеток, средина и крај на одредена низа. Кажи му: „Покажи ја сликата што е на крајот, сликата што е во средината и на крајот сликата што е на почетокот“.
Зборови и реченици
Додека му кажувате на вашето дете каде се почетокот, средината и крајот на реченицата од три збора, кажете му да плеска со рацете за зборовите што ги слуша во реченицата – двапати за „Дете спие“, три пати за „Ана е среќна“, четири пати за „Мојата мачка е голема“. Охрабрете го да плеска за секој збор што ќе го каже.
Работете на слогови
Почнете да пишувате слогови од зборови. Предложете му на детето да плеска со слоговите што ги слуша (или само да ги изговори) со зборови од два или три слогови. За играта на комбинирање на слогови во зборови, можете да користите кукла. Објаснете му на детето дека куклата го кажува зборот многу бавно и дали може да ви каже кој збор се обидува да го каже куклата? Започнете со двосложни зборови и откако детето ќе го совлада, преминете на трисложни зборови. Проверете дали детето знае кој е првиот слог во зборовите, а кој е последниот. Потоа видете дали детето може да го дополни двосложниот збор ако му го кажете првиот слог. Најдете слики од некои предмети што имаат двосложни имиња, на пример „мајмун“. Покажете му на детето слика од мајмун и кажете: „Јас ќе ви го кажам почетокот на зборот, а вие завршете го – ова е „мај“, на што детето ќе одговори „мун“.
Вежбање рима
Постојат многу едноставни, неформални игри што можете да ги играте со вашето дете за да му помогнете да развие свесност за римување. Рецитирајте заедно песнички, читајте книги што содржат римувани линии, измислувајте смешни, глупави рими, кажете му на вашето дете да ја заврши реченицата со збор од позната детска рима, како што е „Еден, два три, сврти се сега!…?“ (одговор: „ти“). Многу поконкретна игра е наоѓање зборови кои се римуваат еден со друг. Можете да погледнете слика на која има мостот заедно со вашето дете. Кажете: „Еве еден мост. Ќе измислам збор што се римува со мост, на пример, тост. Состави збор што се римува со мост и тост“.
